Alergia – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

04 lip 2025

Alergia to jedna z najczęstszych chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Szacuje się, że nawet co trzeci Polak zmaga się z objawami alergii – od sezonowego kataru siennego, przez przewlekłe zapalenia skóry, aż po ciężkie reakcje anafilaktyczne. Choć alergia może mieć różne oblicza, jej mechanizm działania opiera się zawsze na nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego na nieszkodliwe substancje – tzw. alergeny.

Czym jest alergia?

Alergia to nadmierna odpowiedź immunologiczna organizmu na kontakt z alergenem – substancją, która u zdrowych osób nie wywołuje żadnych reakcji. W przypadku osób uczulonych, kontakt z alergenem powoduje uruchomienie kaskady reakcji immunologicznej i wydzielanie histaminy – związku odpowiedzialnego za większość objawów alergii: katar, wysypkę, swędzenie, łzawienie oczu czy duszności.

Najczęstsze alergeny

Alergeny dzielimy na kilka podstawowych grup:

Aeroalergeny: pyłki roślin, kurz, roztocza, sierść zwierząt, zarodniki pleśni
Alergeny pokarmowe: mleko, jaja, orzechy, soja, ryby, owoce morza
Alergeny kontaktowe: lateks, metale (np. nikiel), kosmetyki, detergenty
Alergeny wziewne i zawodowe: mąka, chemikalia przemysłowe
Jady owadów: pszczoły, osy, szerszenie
Leki: np. antybiotyki (penicylina), leki przeciwzapalne, środki kontrastowe

Objawy alergii – na co zwrócić uwagę?

Objawy alergii są bardzo różnorodne i zależą od rodzaju alergenu oraz drogi kontaktu z nim. Najczęściej występują:

Kichanie, wodnisty katar, zatkany nos (alergiczny nieżyt nosa)
Swędzące, łzawiące oczy (alergiczne zapalenie spojówek)
Pokrzywka, świąd, wysypka, atopowe zapalenie skóry
Duszność, świszczący oddech, kaszel (astma alergiczna)
Bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka (alergie pokarmowe)
Obrzęk warg, języka, powiek (obrzęk naczynioruchowy)
W skrajnych przypadkach: wstrząs anafilaktyczny, który zagraża życiu i wymaga natychmiastowego leczenia.

Kiedy zgłosić się do alergologa?

Na konsultację alergologiczną warto zgłosić się, gdy:

Objawy alergii nawracają sezonowo lub całorocznie
Zauważasz zależność między ekspozycją na określony czynnik a pojawieniem się dolegliwości
Masz przewlekły kaszel, nawracające infekcje górnych dróg oddechowych, duszność
Podejrzewasz alergię pokarmową lub niepokojące reakcje po zażyciu leków

Diagnostyka alergii – jakie badania wykonać?

W Mediss Medical Clinic w Gdańsku oferujemy kompleksową diagnostykę alergii u dorosłych. W zależności od wskazań wykonujemy:

Testy skórne punktowe

Najczęściej stosowane w diagnostyce alergii wziewnych i pokarmowych. Polegają na naniesieniu kropli alergenu na skórę przedramienia, a następnie delikatnym nakłuciu naskórka. Wynik znany jest już po 20 minutach.

Testy z krwi – oznaczenie swoistych przeciwciał IgE

Szczególnie przydatne, gdy testy skórne są niewskazane (np. z powodu leków lub zmian skórnych). Pozwalają ocenić reakcję organizmu na konkretne alergeny.

Próby prowokacyjne

Stosowane rzadziej – np. przy diagnostyce alergii pokarmowej lub na leki – wykonywane wyłącznie pod ścisłym nadzorem lekarza.

Leczenie alergii Gdańsk – skuteczne sposoby

Unikanie alergenów

To podstawowa metoda zapobiegania objawom alergii. Choć nie zawsze jest możliwa (np. przy pyłkach), ograniczenie ekspozycji znacznie łagodzi przebieg choroby.

Leczenie farmakologiczne

Leki przeciwhistaminowe – łagodzą objawy alergii
Kortykosteroidy (np. w sprayu do nosa) – redukują stan zapalny
Leki przeciwleukotrienowe i stabilizujące komórki tuczne
Leki wziewne przy astmie alergicznej

Immunoterapia alergenowa (odczulanie)

To jedyna metoda leczenia, która wpływa na przyczynę alergii, a nie tylko objawy. Polega na stopniowym podawaniu pacjentowi coraz większych dawek alergenu w celu „przyzwyczajenia” układu odpornościowego. Leczenie trwa zwykle 3–5 lat, ale jego skuteczność jest bardzo wysoka.

Alergia może znacząco obniżać komfort życia, ale przy odpowiedniej diagnostyce i leczeniu – możliwe jest pełne kontrolowanie objawów. W Mediss Medical Clinic w Gdańsku oferujemy kompleksową pomoc alergologiczną: od konsultacji specjalistycznych, przez nowoczesne testy, aż po skuteczne leczenie i immunoterapię.