Czerniak – co warto o nim wiedzieć?
Czerniak to jeden z najbardziej niebezpiecznych nowotworów skóry, który może szybko się rozwijać i dawać przerzuty do innych narządów. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie są kluczowe dla zwiększenia szans na pełne wyleczenie. W tym artykule przybliżymy najważniejsze informacje na temat czerniaka – jego przyczyny, objawy, metody diagnozy oraz profilaktykę.
Czym jest czerniak?
Czerniak to nowotwór złośliwy wywodzący się z melanocytów, czyli komórek odpowiedzialnych za produkcję barwnika skóry – melaniny. Najczęściej rozwija się na skórze, ale może także pojawić się w błonach śluzowych lub oczach.
Przyczyny powstawania czerniaka
Głównym czynnikiem ryzyka czerniaka jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe (UV), zarówno ze słońca, jak i z solarium. Inne czynniki to:
-
Jasna karnacja i skłonność do oparzeń słonecznych
-
Liczne pieprzyki i znamiona barwnikowe
-
Historia czerniaka lub innych nowotworów skóry w rodzinie
-
Osłabienie układu odpornościowego
Objawy czerniaka – na co zwrócić uwagę?
Wczesne objawy czerniaka mogą być trudne do zauważenia. Warto obserwować zmiany na skórze według zasady ABCDE:
-
A – Asymetria zmiany
-
B – Brzegi nieregularne, poszarpane
-
C – Kolor – zmiany z odcieniami czerni, brązu, czerwieni lub niejednolity kolor
-
D – Duży rozmiar lub zmiana wielkości
-
E – Ewolucja – zmiana wyglądu w czasie
Jeśli zauważysz pieprzyk lub zmianę na skórze, która spełnia te kryteria, konieczna jest konsultacja dermatologiczna.
Diagnoza czerniaka
Podstawą diagnozy jest dokładne badanie skóry oraz dermatoskopia – nieinwazyjna metoda pozwalająca na ocenę zmian barwnikowych. W razie potrzeby wykonuje się biopsję zmiany i badania histopatologiczne, które potwierdzają rozpoznanie.
Leczenie czerniaka
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby. Najczęściej stosuje się:
-
Chirurgiczne usunięcie zmiany wraz z marginesem zdrowej tkanki
-
W bardziej zaawansowanych przypadkach – leczenie uzupełniające, takie jak immunoterapia, chemioterapia lub radioterapia
Profilaktyka – jak zmniejszyć ryzyko?
-
Unikaj nadmiernej ekspozycji na słońce, szczególnie w godzinach 10:00–16:00
-
Stosuj kremy z wysokim filtrem UV
-
Regularnie kontroluj skórę i zgłaszaj niepokojące zmiany lekarzowi
-
Unikaj solarium
