
Czym jest cytologia płynna i kiedy warto ją wykonać?
Cytologia płynna, nazywana również LBC (z ang. Liquid-Based Cytology), to nowoczesna i bardziej zaawansowana wersja tradycyjnego badania cytologicznego. Jej celem jest wczesne wykrycie zmian przednowotworowych i nowotworowych szyjki macicy, a także infekcji wirusem HPV. Dzięki wysokiej czułości i precyzji, cytologia płynna staje się coraz częściej wybieraną metodą diagnostyczną przez lekarzy i pacjentki.
Na czym polega cytologia płynna?
W odróżnieniu od klasycznej cytologii, gdzie próbka komórek pobranych z szyjki macicy jest nanoszona bezpośrednio na szkiełko mikroskopowe, w cytologii płynnej:
-
komórki zostają umieszczone w specjalnym płynie konserwującym,
-
następnie są filtrowane i oczyszczane w laboratorium, co pozwala uzyskać znacznie dokładniejszy obraz mikroskopowy,
-
możliwa jest dodatkowa analiza próbki pod kątem obecności wirusa HPV lub infekcji bakteryjnych i grzybiczych – bez konieczności ponownego pobierania materiału.
Dzięki tym udoskonaleniom ryzyko błędnej diagnozy, wynikające np. z niewłaściwego rozprowadzenia materiału lub zanieczyszczeń, jest zdecydowanie niższe.
Cytologia płynna a tradycyjna – czym się różnią?
Cecha | Cytologia klasyczna | Cytologia płynna (LBC) |
---|---|---|
Pobieranie materiału | Bezpośrednio na szkiełko | Do pojemnika z płynem |
Dokładność | Niższa (większe ryzyko błędu) | Wyższa (oczyszczony materiał) |
Możliwość testu HPV | Nie | Tak (z tej samej próbki) |
Ryzyko niewłaściwego wyniku | Wyższe | Niższe |
Możliwość dodatkowych badań | Nie | Tak (np. infekcje intymne) |
Kiedy warto wykonać cytologię płynną?
Cytologia płynna jest zalecana:
-
jako badanie przesiewowe u kobiet powyżej 25. roku życia,
-
w ramach profilaktyki raka szyjki macicy, szczególnie jeśli wcześniej wystąpiły niepokojące wyniki cytologii klasycznej,
-
u kobiet z grupy ryzyka – np. z obniżoną odpornością, zakażonych HPV lub palących papierosy,
-
po porodzie lub innych zabiegach ginekologicznych – w celu oceny regeneracji nabłonka szyjki macicy,
-
w przypadku nawracających infekcji intymnych, których przyczyna nie została jeszcze jednoznacznie ustalona.
Warto podkreślić, że cytologia płynna może być również elementem tzw. cytologii jednoczasowej, czyli badania, które łączy klasyczne badanie cytologiczne i test na obecność wirusa HPV.
Jak często należy wykonywać badanie?
Zaleca się, aby kobiety:
-
między 25. a 59. rokiem życia wykonywały cytologię co 3 lata,
-
w przypadku cytologii płynnej i ujemnego wyniku testu HPV – możliwe jest wydłużenie odstępów do 5 lat, zgodnie z rekomendacjami lekarza.
Kobiety z nieprawidłowymi wynikami, obciążeniem rodzinnym lub innymi czynnikami ryzyka powinny przeprowadzać badania częściej, nawet raz w roku.
Jak przygotować się do badania?
Przygotowanie do cytologii płynnej jest takie samo jak w przypadku klasycznej cytologii:
-
badanie najlepiej wykonać między 10. a 20. dniem cyklu (czyli ok. 4–5 dni po miesiączce),
-
minimum 24 godziny przed badaniem nie należy współżyć, stosować leków dopochwowych ani wykonywać irygacji pochwy,
-
w dniu badania należy unikać stosowania dezodorantów i płynów zapachowych do higieny intymnej.
Czy cytologia płynna jest refundowana?
Obecnie w Polsce refundowana w ramach programu przesiewowego NFZ jest klasyczna cytologia, jednak coraz więcej placówek prywatnych oferuje cytologię płynną jako płatną alternatywę, często w ramach pakietu z testem HPV.
Cytologia płynna to nowoczesne i bardziej precyzyjne badanie w profilaktyce raka szyjki macicy. Dzięki lepszej jakości próbki i możliwości jednoczesnego wykonania testu HPV, jest cennym narzędziem w diagnostyce ginekologicznej. Warto rozważyć jej wykonanie szczególnie wtedy, gdy zależy Ci na najwyższej jakości badaniu, wcześniejszym wykryciu zmian i zwiększeniu poczucia bezpieczeństwa.