GASTROLOG GDAŃSK

Choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Choroby zapalne jelit (IBD) to grupa przewlekłych, nawracających schorzeń, które wpływają na układ pokarmowy, szczególnie na jelita. Wśród nich wyróżnia się dwie najczęściej występujące jednostki chorobowe: Choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC) i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG). Obie choroby charakteryzują się stanem zapalnym, który prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych, a ich objawy mogą znacznie obniżyć jakość życia pacjentów.

Choroba Leśniowskiego-Crohna może dotyczyć całego przewodu pokarmowego, od jamy ustnej aż po odbyt, podczas gdy wrzodziejące zapalenie jelita grubego obejmuje wyłącznie okrężnicę i odbytnicę. Mimo że obie choroby mają wiele wspólnych cech, różnią się pod względem lokalizacji, objawów oraz sposobu leczenia.

Choroba Leśniowskiego-Crohna

Objawy

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest chorobą przewlekłą, w której występuje nawracający stan zapalny obejmujący różne odcinki przewodu pokarmowego. Objawy mogą być różnorodne i zależą od lokalizacji stanu zapalnego. Do najczęstszych objawów należą:

• Ból brzucha: Najczęściej jest to ból w okolicy dolnej części brzucha, który może nasilać się po jedzeniu.
• Biegunka: Przewlekła, często z domieszką krwi i śluzu.
• Gorączka: Niska gorączka, która może towarzyszyć stanom zaostrzeń.
• Utrata masy ciała: Spowodowana jest nieodpowiednim wchłanianiem składników odżywczych i zmniejszonym apetytem.
• Zmęczenie: Ogólne osłabienie organizmu.
• Zmiany okołoodbytnicze: Mogą występować przetoki, ropnie i szczeliny odbytu.

Objawy mogą występować cyklicznie, co oznacza, że okresy remisji mogą przeplatać się z okresami zaostrzeń.

Przyczyny

Chociaż dokładna przyczyna Choroby Leśniowskiego-Crohna nie jest w pełni zrozumiała, istnieje wiele czynników, które mogą przyczyniać się do jej rozwoju:

• Genetyka: Istnieje dowód na to, że genetyczne predyspozycje mogą odgrywać rolę w rozwoju tej choroby. U osób, których członkowie rodziny chorują na ChLC, ryzyko zachorowania jest wyższe.
• Układ odpornościowy: Uważa się, że nieprawidłowe działanie układu odpornościowego może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego w jelitach.
• Czynniki środowiskowe: Dieta, palenie tytoniu, stres oraz niektóre infekcje mogą wpływać na rozwój choroby.
• Mikrobiom jelitowy: Zaburzenia w składzie flory bakteryjnej jelit mogą odgrywać kluczową rolę w rozwoju zapalenia.

Diagnostyka

Diagnoza Choroby Leśniowskiego-Crohna opiera się na kombinacji badań klinicznych, laboratoryjnych i obrazowych:

• Badania krwi: Mogą wykazać anemię, podwyższone wskaźniki zapalne (CRP, OB) oraz inne odchylenia sugerujące obecność stanu zapalnego.
• Endoskopia: Kolonoskopia z biopsją pozwala na ocenę stanu jelita i potwierdzenie obecności zmian zapalnych.
• Badania obrazowe: Tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI) mogą być używane do oceny rozprzestrzenienia choroby.

Leczenie

Leczenie Choroby Leśniowskiego-Crohna ma na celu złagodzenie objawów, wprowadzenie choroby w stan remisji oraz zapobieganie powikłaniom. Zazwyczaj obejmuje:

• Leki przeciwzapalne: Takie jak aminosalicylany i kortykosteroidy, które pomagają zmniejszyć stan zapalny.
• Leki immunosupresyjne: Leki takie jak azatiopryna czy metotreksat, które hamują działanie układu odpornościowego.
• Leki biologiczne: Nowoczesne terapie biologiczne, takie jak inhibitory TNF-alfa, które celują w konkretne cząsteczki biorące udział w procesie zapalnym.
• Antybiotyki: Stosowane w przypadku infekcji lub przetok.
• Chirurgia: W przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne nie jest skuteczne, może być konieczna interwencja chirurgiczna w celu usunięcia zmienionych chorobowo odcinków jelita.

Dieta

Dieta odgrywa ważną rolę w zarządzaniu Chorobą Leśniowskiego-Crohna. Zaleca się:

• Dieta bogata w białko: Pomaga w regeneracji tkanek.
• Unikanie pokarmów wysokobłonnikowych: W fazie zaostrzeń warto ograniczyć spożycie błonnika, który może podrażniać jelita.
• Małe, częste posiłki: Zamiast dużych porcji, aby zmniejszyć obciążenie przewodu pokarmowego.
• Dieta eliminacyjna: W niektórych przypadkach konieczne jest wykluczenie pokarmów, które mogą nasilać objawy.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Objawy

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) jest przewlekłą chorobą zapalną, która obejmuje wyłącznie błonę śluzową jelita grubego. Objawy WZJG mogą być różnorodne, jednak sześć najczęstszych to:

• Biegunka: Często z domieszką krwi i śluzu.
• Ból brzucha: Zlokalizowany głównie w dolnej części brzucha.
• Gorączka: Może towarzyszyć zaostrzeniom.
• Osłabienie: Związane z przewlekłym stanem zapalnym i utratą krwi.
• Chudnięcie: Wynikające z braku apetytu i złego wchłaniania składników odżywczych.
• Krwawe stolce: Są charakterystycznym objawem WZJG, zwłaszcza podczas zaostrzeń.

Przyczyny

Podobnie jak w przypadku Choroby Leśniowskiego-Crohna, przyczyny WZJG nie są do końca zrozumiane. Istnieje jednak kilka czynników, które mogą mieć wpływ na rozwój choroby:

• Genetyka: Predyspozycje genetyczne odgrywają istotną rolę w ryzyku rozwoju WZJG.
• Układ odpornościowy: Zaburzenia w funkcjonowaniu układu odpornościowego prowadzą do przewlekłego stanu zapalnego w jelicie grubym.
• Czynniki środowiskowe: Zanieczyszczenie środowiska, dieta bogata w tłuszcze i uboga w błonnik oraz stres mogą przyczyniać się do rozwoju choroby.

Diagnostyka

Diagnoza WZJG jest oparta na:

• Kolonoskopia: Pozwala na bezpośrednie obejrzenie zmian zapalnych i pobranie biopsji.
• Badania krwi: Wykrywają anemię, podwyższone wskaźniki zapalne i inne nieprawidłowości.

Leczenie

Leczenie WZJG, podobnie jak Choroby Leśniowskiego-Crohna, ma na celu złagodzenie objawów i utrzymanie choroby w remisji:

• Leki przeciwzapalne: Aminosalicylany, kortykosteroidy.
• Leki immunosupresyjne: Azatiopryna, cyklosporyna.
• Leki biologiczne: Inhibitory TNF-alfa.
• Chirurgia: W niektórych przypadkach konieczne jest chirurgiczne usunięcie części jelita.

Dieta

Dieta w WZJG jest równie ważna, jak w Chorobie Leśniowskiego-Crohna:

• Dieta bogata w składniki odżywcze: Aby zapobiec niedoborom.
• Unikanie drażniących pokarmów: Ostre przyprawy, tłuste potrawy.
• Wprowadzenie suplementów: Zwłaszcza witamin i minerałów, które mogą być słabo wchłaniane.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – dziedziczenie

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest dziedziczna. Gdy jedno z rodziców choruje na zapalenie jelit, prawdopodobieństwo jego wystąpienia u dziecka wynosi 9%. Jeżeli natomiast chorują oboje rodzice, ryzyko, że choroba rozwinie się u dziecka wynosi 30%. Dzieci i nastolatki z chorobą Leśniowskiego-Crohna borykają się z wyjątkowymi wyzwaniami. Choroba, poza wymienionymi wyżej objawami, może skutkować:

• wolniejszym wzrostem,
• osłabieniem kości,
• opóźnieniem dojrzewania seksualnego.

Jednak, jeśli schorzenie jest prawidłowo leczone, większość dzieci i nastolatków jest w stanie normalnie funkcjonować, chodzić do szkoły i uczestniczyć w zajęciach sportowych. Poza leczeniem, w kontrolowaniu choroby Crohna u dzieci i nastolatków pomaga zdrowy styl życia.

Choroba Leśniowskiego-Crohna i WZJG a ciąża

Choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) mogą wpływać na przebieg ciąży, ale z odpowiednią opieką medyczną wiele kobiet z tymi schorzeniami jest w stanie przeprowadzić zdrową ciążę i urodzić zdrowe dziecko. Kluczowe jest planowanie ciąży w okresie remisji choroby, ponieważ aktywna faza choroby może zwiększać ryzyko komplikacji, takich jak przedwczesny poród, niska waga urodzeniowa dziecka, czy poronienie.

Przebieg ciąży: Ciąża u pacjentek z chorobą Leśniowskiego-Crohna lub WZJG powinna być monitorowana przez zespół specjalistów, w tym ginekologa i gastroenterologa. W czasie ciąży można kontynuować leczenie, choć niektóre leki mogą wymagać zmiany lub dostosowania dawki. Ważne jest również ścisłe przestrzeganie zaleceń dietetycznych, aby zapobiegać niedoborom pokarmowym, które mogą negatywnie wpływać na rozwój płodu.

Leki i bezpieczeństwo: Niektóre leki stosowane w leczeniu chorób zapalnych jelit mogą być bezpiecznie stosowane w ciąży, ale niektóre z nich mogą mieć działanie teratogenne, co wymaga ich zmiany na bardziej odpowiednie w okresie ciąży. Leki, takie jak aminosalicylany, kortykosteroidy i niektóre immunosupresanty, mogą być stosowane, jednakże leki biologiczne i niektóre immunosupresanty mogą wymagać oceny ryzyka i korzyści przed kontynuowaniem terapii.

Poród i opieka poporodowa: Decyzja o sposobie porodu (naturalny czy cesarskie cięcie) jest zależna od stanu zdrowia matki, aktywności choroby, lokalizacji zmian zapalnych oraz preferencji pacjentki. Po porodzie konieczna jest kontynuacja leczenia i monitorowanie stanu zdrowia matki, aby zapobiec nawrotom choroby.

W Mediss Medical Clinic zapewniamy kompleksową opiekę kobietom planującym ciążę lub będącym w ciąży z chorobą Leśniowskiego-Crohna lub WZJG. Nasi specjaliści dbają o to, aby każda pacjentka mogła cieszyć się zdrową ciążą, minimalizując ryzyko związane z chorobą.

Choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) to przewlekłe choroby zapalne jelit, które wymagają złożonego podejścia terapeutycznego, aby skutecznie zarządzać objawami i poprawiać jakość życia pacjentów. Obie choroby mają znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie i mogą prowadzić do poważnych powikłań, jeśli nie są odpowiednio leczone. Kluczem do zarządzania tymi chorobami jest wczesna diagnoza, spersonalizowane leczenie, w tym farmakoterapia, dieta i wsparcie psychologiczne, oraz regularne monitorowanie stanu zdrowia. W Mediss Medical Clinic oferujemy kompleksową opiekę nad pacjentami z chorobami zapalnymi jelit, pomagając im prowadzić pełniejsze i zdrowsze życie pomimo przewlekłej choroby.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

• Czym różni się Choroba Leśniowskiego-Crohna od wrzodziejącego zapalenia jelita grubego?

Choroba Leśniowskiego-Crohna może dotyczyć całego przewodu pokarmowego, od jamy ustnej po odbyt, i charakteryzuje się zmianami zapalnymi obejmującymi całą grubość ściany jelita. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego ogranicza się do jelita grubego i odbytnicy, a stan zapalny obejmuje tylko błonę śluzową.

• Jakie są najczęstsze objawy Choroby Leśniowskiego-Crohna?

Najczęstsze objawy to ból brzucha, przewlekła biegunka (często z krwią), utrata masy ciała, zmęczenie, gorączka, a także zmiany okołoodbytnicze, takie jak przetoki czy ropnie.

• Czy Choroba Leśniowskiego-Crohna i WZJG są dziedziczne?

Tak, istnieje zwiększone ryzyko zachorowania, jeśli ktoś w rodzinie cierpi na te choroby. Genetyka odgrywa istotną rolę, choć inne czynniki, takie jak środowisko i nieprawidłowości w układzie odpornościowym, również są istotne.

• Jak diagnozuje się Chorobę Leśniowskiego-Crohna i WZJG?

Diagnoza opiera się na badaniach endoskopowych (np. kolonoskopia), badaniach obrazowych (MRI, tomografia komputerowa) oraz badaniach laboratoryjnych, które mogą wykazać anemię i podwyższone wskaźniki zapalne.

• Czy Choroba Leśniowskiego-Crohna i WZJG są uleczalne?

Nie, obie choroby są przewlekłe i nieuleczalne, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu można kontrolować objawy, wprowadzać chorobę w stan remisji i poprawiać jakość życia pacjentów.

• Jakie są zalecenia dietetyczne dla pacjentów z Chorobą Leśniowskiego-Crohna i WZJG?

Zaleca się dietę niskobłonnikową w fazach zaostrzeń, bogatą w białko oraz unikanie pokarmów, które mogą podrażniać jelita, takich jak tłuste, pikantne potrawy oraz alkohol. Warto również spożywać małe, częste posiłki i dbać o odpowiednie nawodnienie.